خبر داغ-خبر بسیار مهم

خون جگر خوردن-رنج بسیار کشیدن-غم فراوان خوردن

پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام
دست داشتن در کاری-پنهانی شرکت داشتن در کاری

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

پرچانگی کردن-پر گویی کردن-وراجی کردن
آخِی(صوتی برای تاثر یا شادی)

جفت و جلا-تکاپو و تلاش-دوز و کلک
از نفس افتادن-بسیار خسته و مانده شدن

از دور دستی برآتش داشتن(آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن)

بو دادن-بوی بد دادن-مشکوک بودن
رسانه-وسیله ی ارتباطی
اطفال باغ(گل‌های تازه)

ته دیگ-برنج برشته شده و چسبیده به ته دیگ و یا چیزی که زیر برنج در ته دیگ بگذارند

دستمال ابریشمی برداشتن-چاپلوسی کردن-تملق کردن

بند دل پاره شدن-بسیار ترسیدن-به وحشت افتادن

روبند کردن-کسی را به رودربایستی به کاری واداشتن

بخت، بخت اول-برای هر زنی شوهر اول بهتر است

پا سوز-عاشق شیفته

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

خاتم کاری-نشاندن استخوان در چوب برای نقش و نگار دادن

داوطلب-خواستار-نامزد

پدر کسی پیش چشمش آمدن-رنج و آزار بسیار دیدن

 

از حساب پرت بودن(در اشتباه بودن)

خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم

به گند کشیدن-جایی یا کاری را خراب کردن-به لجن کشیدن-بی اعتبار کردن

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

پالان کسی کج بودن-پاکدامن نبودن-ناپارسا بودن

خل بازی-حرکات غیر منطقی و غیر عاقلانه

رو انداز-لحاف

در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

جز زدن-ناله و زاری کردن

رو رفتن-بر زمین افتادن اسب از جلو و بر زانو ها

آینه‌ی دق-آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم

چرسی-آدم معتاد-افیونی

جام زدن-شراب نوشیدن-باده خوردن

 

تلقین گفتن-مسائل دینی که بر سر گور کسی می گویند

آب (ها) از آسیاب افتادن(فرو نشستن هیاهو، از یاد رفتن ماجرا)

براه-سازگار-اهل سازش-با گذشت

چشم را چهار کردن-دقت بسیار کردن-انتظار شدید بردن-تعجب زیاد کردن

آب در چشم نداشتن-شرم و حیا نداشتن

پاشنه بلند-کفش زنانه با پاشنه های بلند

آسیاب‌گردان(کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید)

چاخان-دروغ-دروغگو-چرب زبان

زحمت کش-کارگر-پیشه ور

اجباری-خدمت سربازی

حرف های گنده تر از دهان-ادعاهای زیادی-سخنان خارج از توانایی

خودخور-کسی که غم خود را در دل می ریزد و با کسی در میان نمی گذارد

اقبال کسی به برج ریق بودن(بداقبال بودن)

آواز شدن(شهره شدن)

تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار

خفه شدن-سکوت کردن-کسل شدن از تکرار حرفی

آس و پاس(در نهایت تهیدستی ، بینوا، مفلس)

به زخم خود زدن-دردی را درمان کردن-گوشه ای از گرفتاری خود را سامان دادن

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند

تنبل خان-تن پرور

چس فیل-ذرت بو داده-نقل پیرزن

اهل و نا اهل(کس و ناکس، نجیب و نانجیب)

دله-ظرف حلبی

دست خالی برگرداندن-نا امید کردن-پاسخ رد دادن

اسم درگوشی(نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است)

آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

بند آمدن-متوقف شدن

دَم کردن-ریختن آب جوش روی چای و مانند آن و حرارت دادن آن ها-گذاشتن برنج جوشانده بر روی آتش تا آب آن بخار شود

بند نشدن سنگ روی سنگ-نا آرام بودن اوضاع-وجود نداشتن نظم و امنیت

از خوشحالی در پوست نگنجیدن(از شادی سر از پا نشناختن)

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

زخم زبان-نیش زبان-آزردگی از سخن کسی

زیر کاسه نیم کاسه بودن-در کاری رازی پنهان بودن-مکر و حیله ای در کار بودن
آشنا روشنا-دوست آشنا

 
در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن

اسب چوبین-تابوت
ریختن پشم و پیله ی کسی-از میان رفتن قدرت کسی-ضعیف شدن کسی
انگشت بلند کردن(اجازه‌ی سخن خواستن)

از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)

آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن

زیر و رو کردن-همه جا را به دنبال چیزی گشتن-به هم ریختن

آتو(بهانه، دستاویز، نقطه‌ضعف)

حرص و جوش-عصبانیت

ته چک-بن چک-بنجاق-بخشی از دسته چک که پس از جداکردن چک باقی می ماند

اُزبَک-بی‌ریخت-ژولیده-ازخودراضی

اکبیری(زشت، بی‌ریخت)

خرج و برج-خرج و متعلقات آن

خاله خرسه-دوست نادان

خالی بند-چاخان-دروغ گو

بند کردن به کسی-به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی

دور افتادن-فاصله گرفتن-پرت افتادن

توالت رفتن-به دستشویی رفتن

زهرآب-ادرار-شاش-پیشاب

پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید

پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

خودفروش-فاحشه-خائن

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

اُریب-کجکی-یک بر-یک ور

پای پس-عوض-تلافی

 

خوش رو-زیبا-خندان

خواربار-ارزاق-خوراک

تو بمیری-سوگندی در مقام تهدید

الف کوفی-چیز کج-آلت تناسلی

آدم نچسب-کسی که جاذبه‌ای ندارد و علاقه دیگران را جلب نمی‌کند

تیز بزی-فورن-بی درنگ

حال و بار-وضع زندگی

انگشت در سوراخ مار کردن(دانسته خود را هلاک کردن)

آب تاختن(پیشاب کردن)

دم گاو به دست آوردن-قدرت و موقعیتی به دست آوردن-وسیله ای برای معاش به دست آوردن

چند مرده حلاج بودن-چه اندازه جسارت و توانایی داشتن

جد و آباد درآوردن و گفتن-دشنام دادن-ناسزا گفتن

زیر سبیلی در کردن-زیر سبیل در کردن

بد خط-کسی که ناخوانا می نویسد

 

پشت پا پزان-آیین و رسم پختن آش پشت پا. آش پشت پا

آب حیات(عشق و محبت، دهان معشوق)

 

خوراکی-خوردنی ها جز غذای روزانه-تنقلات-خوردنی

 

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت(ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست)

 

زدن به آن راه-خود را به ناآگاهی زدن

 

خر زور-نیرومند-پرزور

پا روی پا بند نشدن-بسیار خوشحال بودن

رگ و ریشه-خویشاوندان و بستگان

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

 

پشه کوره-پشه ی ریز

 
انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

رساندن-خبر یا اطلاعاتی را محرمانه به کسی دادن

در رفتن کار از دست کسی-قافیه را باختن-اراده ی کار از دست کسی خارج شدن

 

تمام و کمال-کامل-به تمامی

خرابی بالا آوردن-کثافت کاری کردن-آلودن بستر یا لباس

ادب‌خانه-مستراح-طهارت‌خانه

دیر فهم-کند ذهن-کودن

به آخر خط رسیدن-به پایان کار
 

آواز دهل-چیزی که تنها سخن‌گفتن درباره‌ی آن جالب است-نه خودش = چیزی که از آن سخن زیاد می‌گویند اما واقعیت آنچنانی ندارد

خربان-صاحب خر-خرکچی

 

چوروک-چین و شکن

حرف از دهن کسی قاپیدن-سخن کسی را به نام خود قلمداد کردن

چمباتمه-حالت روی دو پا نشستن و زانوان را بغل کردن

تق سرما شکستن- تک سرما شکستن

خاصه پز-نانوایی که نان خوب می پزد

ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

از هفت خوان رستم گذشتن(موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن)
اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن

آمدیم (و) . . .(فرض کنیم که)

داماد-مرد تازه زن گرفته

پیل پیلی رفتن- پیلی پیلی خوردن

اله و بله-چنین و چنان

زیر تبری-کنده ای که هیزم شکن روی آن با تبر هیزم می شکند
بی خیالش-نگران نباش-اهمیت نده

در به دری-بی خانمانی-آوارگی

دیگ به سر-لو لو
تارتنک-عنکبوت-کارتنک
اشک تلخ-شراب-اشک عاشق

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن

خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد

تخم دو زرده-چیز بسیار عزیز و گرامی

تیپا خوردن-رانده شدن

زبان تلخی-درشت گویی-گفتار خشن

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت-ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست

 

بخیه به آبدوغ زدن-کار بی هوده کردن

 

آمدن-آغاز به کاری کردن

 

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

چشم کسی را خون گرفتن-سخت خشمگین شدن

تیغه-هر چیزی که مانند تیغ باشد-دیوار نازک
جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی
خوش غیرتی-زیاده غیرت نشان دادن-به طنز یعنی بی غیرتی کردن
به روی کسی آوردن-به چشم کسی آوردن-به کسی یادآوری کردن

خر داغ کردن-ناامید شدن-ناکام شدن

 

تا فیها خالدون-تا پایان-همه و همه
 

خِرخِر-آواز کشیدن چیزی سنگین بر زمین-صدای ناهنجار و گوش خراش

دلچرکین-کسی که از چیزی اکراه پیدا کرده است

آب در جگر داشتن(توانایی مالی داشتن)

زُل-خیره

 

استغفرالله-خدا نکند-خدای نکرده-هرگز

آتش بی‌باد(ظلم، می)

خرکچی-چارپادار

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی

حرف های صد تا یک قاز-حرف های بی ارزش و بی معنی

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم

 

چیز دار-ثروتمند

بالش نرم زیر سر کسی گذاشتن-به کسی وعده های شیرین دادن

دخترکی-دوشیزگی-بکارت

از خدا خواستن(در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است)

چول-بیابان

 

خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم

جان به عزراییل ندادن-بسیار بخیل بودن-دیر مردن-سخت جان بودن

جسته گریخته-گاه گاه-اتفاقی
بامبه-توسری
پرند-حرف بی هوده

آتشِ بسته(طلا)

 

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن

 

حُباب-سرپوشی که بر چیزی بگذارند

از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

به کسی رفتن-به کسی شباهت داشتن
با کاره-کسی که هر کاری از او ساخته است

چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود

به پای کسی زحمت کشیدن-برای کسی زحمت کشیدن

چار چشم-کسی مه عینک می زند

داد و هوار-داد و فریاد

دستی از دور بر آتش داشتن-از حقیقت امری بی خبر بودن-قضاوتی سطحی از چیزی داشتن

تعلیمی-عصای کوچک

تریت- تلیت
چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن

بد عنق-کج خلق-بد اخلاق

حرف در آوردن-شایعه ساختن-سخن دروغ شایع کردن

پا سوخته ی کسی شدن-عاشق کسی شدن-زیان بردن به علت دوستی با کسی

ریش و پشم-موهای صورت-ریش و سبیل

دو تا شدن-خم شدن-دو لا شدن

در دل آمدن-به دل برات شدن-به خاطر خطور کردن-احساس واقعه ای خوب یا بد کردن

خشک خشک توش کردن-در مقابل کسی شدت عمل به خرج دادن-کسی را سخت آزردن

بلا تکلیف-کاری که معلوم نیست چه باید بشود-کسی که نمی داند چه باید بکند

پیه چیزی را به تن مالیدن-خود را برای چیزی آماده کردن

بیرونی-مقابل درونی-جایی از خانه که مردان و خدمتگزاران مرد می نشینند

روی داریه ریختن-رسوا و بی آبرو کردن-برملا کردن-آشکار کردن

پیر کسی در آمدن-سخت اذیت شدن- پدر کسی در آمدن

رنجیده شدن-آزرده خاطر شدن-آزرده دل شدن
از آب و گل در آمدن(مراحل اولیه‌ی شکل‌پذیری را پشت سر گذاشتن، بزرگ شدن کودک)
پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا
با حال-آدم سرحال و خوش-چیز یا جای دلپذیر
جوجه مشدی-تازه کار و نا آشنا با آداب و رموز مشدی گری

 
پا گرفتن-رشد کردن-استوار شدن-سر و سامان یافتن-رونق گرفتن

خوش ظاهر-دارای ظاهر آراسته-کنایه از بدجنس

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

دل کسی تو ریختن-دچار دلهره ی ناگهانی شدن-وحشت کردن
 

خونسرد-آرام-بی خیال

دل دل زدن-نفس نفس زدن-تپیدن شدید قلب

خرس گنده-برای تحقیر به کسانی که اداهای خارج از سن خود در می آورند گفته می شود
دیالله-زود باش دیگه !

جریحه دار شدن-زخمی شدن-دل شکسته شدن-رنجیده شدن

شماره ی نوشته : ١- ۹ / ۷

داداش-برادر-لفظی برای ابراز صمیمیت

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ
آستین افشاندن-رقصیدن-انکارنمودن-انعام دادن

بغلی-چیز کوچکی که در بغل جا بگیرد-بطری کوچک

تناسب داشتن (چیزی) به کسی

ریش کسی سر بالا رفتن-به مرگ نزدیک بودن کسی

رسیدگی کردن-سرکشی و وارسی کردن

دل دادن و قلوه گرفتن-غرق گفت و گو و راز و نیاز بودن

داغ کسی را به دل کسی نهادن-غزیز کسی را کشتن

انگشت کردن-انگشت رساندن
تو سری زدن-تحمیل عقیده با دشنام و اهانت

تندی-بلافاصله-به سرعت-مانند : تندی رفت

بالای منبر رفتن-پر گویی کردن

دنیا دست کیست؟-پرسش از کسی که کاملن بی خیال و بی غم زندگی می کند

برادر زن-برادرِ زن هر مرد

به دل گرفتن-رنجیده خاطر شدن

چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از مردم می گیرند
تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

 

پرنده پر نزدن در جایی-جایی دور افتاده و خلوت بودن

در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن

بغداد خراب-شکم گرسنه

تو پوزی خوردن-تو دهنی خوردن-دمغ شدن-نا امید شدن

این پهلو آن پهلو شدن-این دنده آن دنده شدن-غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر

به محضِ-به مجرد ِ-همان وقت که

رگ ترکی-تعصب نژادی

دُم توی تاقچه گذاشتن-خود را گرفتن-لوس و ننر شدن
چشم سفید-گستاخ-حرف نشنو-پر رو
خاطر جمع-مطمئن

دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن

چرند گفتن-نگا. چرند بافتن

 

الابختکی-اتفاقی-تصادفی

دست داشتن-توانایی داشتن-وارد بودن

خودتراش-تیغی که می توان تیغه ی آن را عوض کزد

پیداش شدن- آفتابی شدن-ظاهر شدن

دو دستگی-اختلاف عقیده-عدم اتفاق

تپه تپه-چیزهایی که بی نظم کنار هم انباشته باشند
خواهی نخواهی-نگا. خواه و ناخواه

دس دس کردن-دست زدن-طول دادن-وقت گذراندن

خواب و بیداری-در حالت بین بیداری و خواب

زمین زدن-به زمین انداختن چیزی یا کسی-شکست دادن حریف در کشتی-سبب پایین آمدن بهای چیزی شدن

چتر باز-مهمان ناخوانده به وقت غذا

خیک باد-باد کرده-شکم آورده-آبستن

دردسر-گرفتاری-سرگردانی

 

تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول

باطله-چیزی که ارزش خود را از دست داده است

دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن

حلال-زن یا شوهر

آب باریکه-درآمد اندک اما مرتب
پنج زاری-سکه ی پنج ریالی-پنج هزاری

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

چراغ پا شدن-بر روی دو پا ایستادن اسب

 
تک پا-زمان کوتاه-در فرصتی بسیار اندک

چیز فهم-عاقل و فهمیده

چار چشم-کسی مه عینک می زند

آغبانو-لقبی برای زنان محتشم و بزرگ

دست به کار شدن-آغاز به کار کردن
تک و دو-دوندگی-درماندگی

آبِ سیاه-نیمه کوری

خشت مال-دروغ گو-لاف زن

جیغ جیغو-اهل داد و فریاد-پر سر و صدا

تبریک گفتن-خجسته باد گفتن-دعای برکت کردن

ژست دادن-تنظیم وضع و حالت و قیافه برای عکس گرفتن

خاله خوانده-زنی که با همه طرح دوستی می ریزد

از آب درآوردن(عمل آوردن، انجام دادن)

رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

دان-دانه-چینه

پات-بی آبرو-بی تربیت

پخش-پراکنده

 

تارتنک-عنکبوت-کارتنک

حسابی-معقول-مورد اعتنا-کاملن
جیک و بیک کسی را دانستن-دانستن همه ی اسرار کسی

بچه ننه-بچه ی لوس و نازک نارنجی

آن سفر(آن بار، آن دفعه)

پت و پهن-دارای پهنای بیش از حد-کت و کلفت-گل و گشاد
چی-چه-چیز

از خیر چیزی گذشتن(از چیزی صرفنظر کردن)

تخسی-شیطنت-شرارت-ناقلایی

دو زاری-سکه ی دو ریالی

خز گیر آوردن-نگا. خر گرفتن کسی

از مخ معاف بودن-دیوانه بودن

خوب کردن-درمان کردن-شفا دادن

چاچول بازی-حقه بازی-هوچی گری-لاف زنی

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن

جیک زدن-اعتراض کردن-صدا در آوردن

خایه مالی کردن-چاپلوسی کردن-نگا. دستمال ابریشمی داشتن

دمپایی-کفش راحتی خانه

حق دادن-تایید کردن

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن

زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد

خر-نفهم و کودن-بزرگ-زیاد

پزا-زود پخت شونده

اهل نشست(تارک دنیا، گوشه‌نشین)