علاوه بر ترتیب بندی دانش‏آموزان از جهت نشستن در گروه‏ها و سازماندهی کلاس مجموعه‏ای از اصول را به عنوان راهبردهای رفتاری می‏توان نوشته و در کلاس نصب کرد و در آنها بر اصولی تأکید نمود که به ایجاد جو مشارکتی یاری می‏رساند جاکوبز و همکاران (2010) نمونه‏هایی از این اصول را به شرح زیر ذکر می‏نماید:

• من فقط گوش می‏دهم هم زمانی که دیگران صحبت می‏نمایند.
• من دیگران را تشویق به همکاری می‏نمایم.
• من یاور دیگران بدون انجام دادن کار برای آنها هستم.
• من زمانی که نیاز به کمک داشته باشم خواستار یاری می‏شوم.
• من از ایده‏ها انتقال می‏کنم نه از آدم‏ها
• من به خاطر دارم که با هم هستیم.
• من برای هر فردی ارزش و احترام قائل هستم به عنوان یک فرد به عنوان عضوی از کلاس فارغ از نژاد و مذهب ملیت یا صلاحیت علمی
• من به موقع کلاس می‏آیم.

سازماندهی یادگیری مشارکتی جهت اجرا در کلاس درس

در زمینه سازماندهی، یادگیری مشارکتی نظرگاه‏های گوناگون مطرح شده است که در این قسمت به برخی از آنها اشاره می‏شود. به اعتقاد جانسون و همکاران یادگیری مشارکتی ساختار مبتنی بر همکاری گروهی را جایگزین ساختار رقابتی می‏کند و معلم در این فرایند باید کارگروهی را به گونه‏ای سازماندهی کند که شاگردان به راحتی بتوانند به سبک دانش و تجربه نائل شوند و برای رسیدن به این منظور باید یادگیری مشارکتی حداقل 60 تا 80 درصد وقت از کلاس را به درس اختصاص دهند به اعتقاد آنها در بعضی از کلاس‏های درس معملان عملا این کار را انجام می‏دهند و این بیانگر این مطلب است که اختصاص دادن زمان فوق به کار مشارکتی در کلاس درس امکان پذیر است (جانسون و همکاران، 2011 به نقل از کرامتی).
در زمینه سازماندهی رویکرد یادگیری مشارکتی دیوید جانسون و راجر جانسون مراحل زیر را توصیه می‏نمایند:

• تعیین هدف آموزشی
• تعیین تعداد افراد هر گروه
• مرتب کردن اتاق
• تدارک دیدن مواد و وسایل آموزشی
• تشریح وظایف دانش‏آموزان
• فراهم کردن زمینه ایجاد وابستگی درونی، احساس مسئولیت فردی و همکاری درونی
• تعیین معیارهای موفقیت برای شاگردان و تبیین آنها
• تعیین و تبیین انتظارات و رفتارهای مطلوب
• نظارت بر رفتار شاگردان
• راهنمایی کردن شاگردان
• آموزش مهارت‏های همکاران به شاگردان
• اختتام درس
• ارزشیابی بر کمیت و کیفیت یادگیری شاگردان
• برآورد نحوه‏ی بهبود بخشیدن به عملکرد گروهی

بین و ویتاکر (2011) به نقل از کرامتی (1382) نیز مراحل زیر را در سازماندهی این روش ضروری می‏دانند.

• شناساندن اهداف گروه به اعضاء
• تعیین مراحل انجام کاری برای تحقق اهداف گروهی
• تعیین وظایف اعضای گروه
• مشخص کردن نحوه همکاری، نحوه حل اختلاف، نحوه اتخاذ تصمیم و غیره
• رسیدن به توافق در زمینه ارزشیابی و کنترل عملکرد گروه
• بررسی پنج گام فوق و رفع کاستی‏ها
• تبدیل گروه به تیم

کاگان[1] (2011) به نقل از ملازهی (1391) نیز روش‏های متعددی را برای آموزش همکاری به شاگردان مطرح می‏نماید. یکی از این روش‏ها دادن شماره به هر یک از دانش‏آموزان می‏باشد در این شیوه دانش‏آموزان در گروه‏های سه نفره کار می‏نمایند و برای هر یک از اعضاء شماره‏ی 1 تا 3 انتخاب می‏شود. تکالیف ساده‏ای داده می‏شود، همه‏ی اعضاء برای تسلط بر تکالیف مسئول هستند، مربی پس از مکثی مناسب شماره‏ای را صدا می‏ند مثلا شماره 2 دانش‏آموز با شماره 2 در گروه دستشان را بالا می‏برند آنان مسئول سخن گفتن از جانب گروه هایشان هستند.
استریتر (2011) به نقل از ملازهی (1391) نیز سازماندهی کلاس و یادگیری مشارکتی به عناصر و موارد زیر اشاره می‏نماید:

• تعیین زمان برای آماده شدن
• تعریف روشن اهداف ویژه یادگیری دانش‏آموزان
• همبستگی درونی مثبت (مسئولیت‏های دوجانبه برای فرد یا همه با هم شنا کردن و یا هم با هم غرق شدن)
• پاسخگویی فردی
• گروه باید در جه اهداف مشترک کار نماید.
• نگرش ها، رفتارها و تعاملات اجتماعی مثبت (مهارت‏های گروه‏های کوچک، درون فردی شامل مهارت‏های اجتماعی، تعاملات، اعتماد، پذیرش، مهارت‏های حل تضاد)
• تعاملات رو در رو
• نظارت برای دریافت عکس العمل و بازخورد
• مبادله ایده‏ها و اطلاعات سوال کردن و … که به گون‏های مربوط به نظارت نیز می‏شود.
• فرصت‏های برابر برای کسب موفقیت‏های علمی
• انعکاس آگاهی گروهی گزارش دادن، جریان دادن، ارزش‏های خود و گروه، تأکید بر رفتارهای گروه
• زمان کافی برای یادگیری

[1] – Kagan
متن کامل در سایت زیر :