مهمترین قوانین مربوط به حقوق خانواده، از زمان قانونگذاری تاکنون
مقررات راجع به ازدواج مصوب 1310، قانون مدنی مصوب 1313، قانون حمایت از خانواده 1346 و 1353، قانون تشکیل شورای خانواده، لایحه قانون دادگاه مدنی خاص مصوب 1358، قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب 1370 مجلس شورای اسلامی و 1371 مجمع تشخیص مصلحت، قوانین مختلف مربوط به حق حضانت و سرپرستی و قانون مربوط به مهریه.
سابقه قانونگذاری منسجم در زمینه خانواده در ایران، به سال 1310 بر میگردد که قانون ازدواج مصوب مرداد ماه 1310 بر روابط خانوادگی حاکم بود. مواد 4، 9، 10، 13، 16، 15 این قانون، مقرراتی در زمینه شرایط ضمن عقد، وکالت در طلاق، دادگاه صالح برای رسیدگی به اختلافات میان زن و شوهر، نفقه، حق مسکن و حضانت مقرر کرده بود. با تصویب قانون مدنی در سال 1313، قانون ازدواج سال 1310 به استثنای مواد 1 و 3 و 5 و 6 و 7 قدر اجرایی خود را از دست داد
1ـ5ـ2 قوانین مربوط به حقوق زنان مصوب مجلس شورای اسلامی
در جدولهای زیر قوانینی را که در دورههای مختلف مجلس شورای اسلامی در مورد زنان به تصویب رسیده را ذکر میکنیم.
مجلس اول
قانون | تاریخ تصویب در مجلس | تاریخ تایید شورای نگهبان |
قانون واگذاری حق حضانت فرزندان صغیر یا محجور به مادران آنها | 8/10/1360 | 22/10/1360 |
قانون اصلاح موادی از قانون مدنی (تابعیت، نکاح قبل از بلوغ، نکاح دختری که هنوز شوهر نکرده، عیوب فسخ نکاح و…) | 8/10/1361 | 4/11/1361 |
مجلس دوم
قانون اصلاح قانون ثبت احوال مصوب 1355 (ولادت، ازدواج، طلاق، رجوع و…) | 18/10/1363 | 24/10/1363 |
قانون حق حضانت فرزندان صغیر یا محجور به مادران آنها | 6/5/1364 | 13/5/1364 |
مجلس سوم
قانون مربوط به حق حضانت | 22/4/1365 | 26/4/1365 |
قانون اصلاح موادی از قانون مدنی (تابعیت زنان، نکاح قبل از بلوغ، غیبت پدر یا جد پدری) | 14/8/1370 | 21/8/1370 |
مجلس چهارم
قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق | 21/12/1370 | مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام |
قانون تأمین زنان و کودکان بیسرپرست | 24/8/1371 | 27/8/1371 |
خرید و دانلود متن کامل با فرمت ورد (docx) : پایان نامه ارتقاء حقوق زن در قوانین جمهوری اسلامی ایران
مجلس پنجم
قانون اختصاص تعدادی از دادگاههای موجود به دادگاههای موضوع اصل 21 قانون اساسی (دادگاه خانواده) | 8/5/1376 | 19/5/1376 |
قانون تعیین مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش | 11/8/1376 | 28/8/1376 |
قانون اصلاح پارهای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی بانوان شاغل، خانوادهها و سایر کارکنان | 13/2/1379 | در مهلت مقرر نظر شورای نگهبان واصل نشد. |
مجلس ششم
قانون اصلاح پارهای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی بانوان شاغل، خانوادهها و سایر کارکنان | 13/2/1379 | در مهلت مقرر نظر شورای نگهبان واصل نشد. | ||||
قانون اصلاح ماده (1041) قانون مدنی موضوع ماده (24) قانون اصلاح موادی از قانون مدنی مصوب 1370 (سن عقد نکاح) | 27/9/1379 | مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام | ||||
قانون معافیت زنان از پرداخت نیم عشر مالیات بر مهریه | 26/11/1379 | 26/11/1379 | ||||
قانون اصلاح ماده (3) قانون اعزام دانشجو به خارج از کشور مصوب 1364 (شرط تأهل برای دختران حذف شد) | 14/12/1379 | 17/12/1379 | ||||
قانون اصلاح موادی از قانون مدنی (1107)، (1110)، (1133) (نفقه و اصلاح حق طلاق و توسعه نفقه، نفقه ایام عده وفات) | 19/8/1381 | 4/9/1381 | ||||
قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور | 29/4/1382 | 8/5/1382 | ||||
قانون اصلاح موادی از قانون مدنی (1169) قانون مدنی (حضانت) | 6/5/1381 | 8/9/1382
|
||||
مجلس هفتم
قانون مبارزه با قاچاق انسان (بهخصوص قاچاق زنان و کودکان) | 28/4/1383 | نظر شورای نگهبان در مهلت مقرر موضوع اصل94 قانون اساسی واصل نگردید |
قانون سقط درمانی (بیماری جنین یا تهدید جان مادر) | 10/3/1384 | 25/3/1384 |
قانون تعیین تکلیف فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی | 2/7/1385 | 12/7/1385 |
قانون اصلاح ماده (3) قانون ترویج تغذیه با شیر مادران در دوران شیردهی مصوب 1374 (افزایش مرخصی زایمان) | 6/4/1386 | 11/4/1386 |
1ـ5ـ3 قانون جدید حمایت از خانواده
قانون جدید حمایت از خانواده پس از طی تشریفات قانونی و انتشار در روزنامه رسمی، از تاریخ « هفتم اردیبهشت ماه ۹۲» لازمالاجرا و مورد استناد محاکم قضایی و دادگاههای خانواده است. این قانون همانطور که از جنجالهای پیرامون لایحه پیشنهادی در مجلس مشخص بود فراز و نشیب بسیاری را پشت سر گذاشت و نهایتاً قانون مصوب دارای نقاط قوت و موارد قابل نقد بسیاری است که به تدریج در عمل خودنمایی خواهد کرد
از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون، قوانین زیر و تمامی قوانین و مقررات مغایر نسخ میشود:
۱- قانون راجع به ازدواج، مصوب 23/5/1310
۲- قانون راجع به انکار زوجیت، مصوب 20/12/1311
۳- قانون لزوم ارائه گواهینامه پزشک قبل از وقوع ازدواج، مصوب 13/9/1317
۴- قانون حمایت خانواده مصوب 15/11/1353
۵- قانون مربوط به حق حضانت، مصوب 22/4/1365
۶- قانون الزام تزریق واکسن ضد کزاز برای بانوان قبل از ازدواج مصوب 23/1/1367
۷- قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق -مصوب 21/12/1370
۸- قانون اختصاص تعدادی از دادگاههای موجود به دادگاههای موضوع اصل ۲۱ قانون اساسی، مصوب 8/5/1376
۹- قانون تعیین مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش، مصوب 11/8/1376
۱۰- قانون مجازات اسلامی مواد( ۶۴۵)و(۶۴۶) مصوب 23/3/1375